Column: Schadenfreude

Een collega mailde mij een hip filmpje over schadenfreude en dat in relatie tot Donald Trump. Interessant voor een leraar maatschappijleer schreef hij erbij. Hij had gelijk. Schadenfreude is een Duits woord dat opeens populair is geworden aan de overkant van de plas. In Amerika hebben ze voor schadenfreude geen directe vertaling, maar wij noemen het leedvermaak. Er plezier aan beleven wanneer een ander ‘faalt’.

Wanneer ik een vrije avond gezellig met mijn vriendin op de bank zit en we beiden druk met ons mobiel in de weer zijn, is er bij haar nogal eens sprake van schadenfreude. Ik hoor gegrinnik en krijg een grappig filmpje onder mijn neus geduwd. Mij doet het vaak niet zoveel.

Afbeelding: Pawel Kuczynski

Wat me wel iets doet is Trump. Ik wil het er eigenlijk ook niet eens over hebben, noem het maar de ontkenningsfase. Toen hij in maart 2016 de voorverkiezing won, was ik er heilig van overtuigd dat Amerika nooit voor hem als president zou gaan. Zo ongeloofwaardig voelt de werkelijkheid nu hij daadwerkelijk het ambt van president bekleedt. Voor tegenstanders van Trump was het smullen. De talloze video’s over de momenten waar hijzelf of zijn vrouw voor schut staat door een onhandige gebeurtenis of pijnlijke uitspraak gaan er bij de media in als zoete koek. Wat kunnen we toch om die man lachen.

De meeste mensen smullen bij nieuws over bekende personen, nog meer smullen is het wanneer die persoon iets vervelends overkomt en het wordt al helemaal genieten als die persoon het ook verdient. Kijk en laat Donald Trump hier nou in excelleren. Hij is beroemd, succesvol en arrogant. De ideale persoon voor leedvermaak. Het probleem is alleen, het doet hem niks, hij komt er voorlopig gewoon mee weg en het geeft hem oneindige publiciteit. Schadenfreude houdt hem groot.

Het is een trucje: gewoon maar iets roepen om media-aandacht te genereren. Dit trucje wordt ook in Nederland toegepast. Geert Wilders doet zijn best, maar gaat al te lang mee en is te weinig succesvol en te weinig arrogant. De Nederlandse Donald Trump heet Thierry Baudet. Hij wordt steeds bekender, is succesvol én bovendien ontzettend arrogant. Zijn maidenspeech in het latijn, bijzondere media optredens, gekke tweets en onhandigheid in de kamer. De media pikt het maar al te graag op en zo genereert Thierry Baudet gratis reclame voor zijn politieke ideeën.

Schadenfreude is niets anders dan een goedkoop marketinginstrument.

Deze column verscheen eerder in het vakblad maatschappij & politiek.