Column: De uitzondering

Er moet meer aandacht komen voor radicalisering, burgerschap, mediawijsheid, pesten, digitale vaardigheden, acceptatie van homoseksualiteit, globalisering en duurzaamheid. Het begin van een nieuw schooljaar staat altijd garant voor een hoop meningen van deskundigen over het onderwijs. En dan komen er ook nog verkiezingen aan: het onderwijs moet nog zoveel beter!

Ik vind het allemaal prima. Als leraren maatschappijleer zijn we ruimdenkende personen, die jongeren het nut van een goed onderbouwde mening kunnen uitleggen. De leerlingen prikkelen, aanzetten tot naar elkaar luisteren en geen onderwerp schuwen om over in gesprek te gaan. Wacht, wat zei onze minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over ‘de leraar’: “De leraar doet aan zelfcensuur en durft gevoelige onderwerpen niet meer bespreekbaar te maken.”

Deze ellende begon vorig schooljaar met het uitkomen van het rapport ‘Twee werelden, twee werkelijkheden’, waarin enkele leraren aan het woord komen die aangeven gevoelige onderwerpen niet meer te behandelen. Journalisten en opiniemakers doken er natuurlijk op. “Schande!” Het gevolg: ons toch al niet zo stoere imago ging er nog verder aan. En dit werd begin dit schooljaar dus nog eens extra herhaald door de minister van andermans zaken die verkiezingsretoriek gebruikt ten koste van het onderwijs, van de leraar.

Even heel duidelijk. Dé leraar bestaat niet. Je hoeft van een leraar Frans of leraar techniek niet te verwachten dat zij de didactiek hebben om lastige onderwerpen bespreekbaar te maken. Ze hebben de pedagogiek om met jongvolwassenen om te gaan en hun eigen vakkennis. Moeilijke onderwerpen bespreekbaar maken is heel iets anders. De leraar maatschappijleer heeft deze tools over het algemeen wél. Controversiële onderwerpen, ik smul d’r van. Kom maar op, ik leid het wel in goede banen. En ik ben geen uitzondering. Net zomin zijn mijn klassen, of is mijn school de uitzondering.

Het rapport waar dit vandaan komt heeft 5 vo-scholen bezocht. Vijf. Even voor de duidelijkheid: er zijn in totaal 638 vo-scholen in Nederland. Zíj zijn de uitzondering. Het zijn geen problemen van het onderwijs, het zijn problemen van steden, of beter van specifieke buurten. Dat vergt een heel andere aanpak dan hard roepen dat de leraar niet meer durft. Daarmee doe je een hele grote groep leraren te kort, laat staan dat het iets oplost. Koppel het dus asjeblieft los van het onderwijs. We hebben onze tijd hard nodig voor al die andere meningen.

Deze column verscheen eerder in het vakblad maatschappij & politiek.